Stress in de overgang

oor het eerst in de mensheid leren ouders van hun kinderen. We krijgen in één maand méér informatie binnen dan onze voorouders in hun hele leven en we slapen daarbij ook nog eens gemiddeld 1,5 uur korter dan zij. Het gevolg is dat we vaak niet eens voelen dat we gestrest zijn. Stress voelt als normaal. Een situatie van lekker ontspannen zijn, wat normaal zou moeten zijn, voelt als iets uitzonderlijks.

Stress is angst en heeft veel gezichten
Als je stress helemaal terug brengt naar de basis is het angst. Angst is heel waardevol als je werkelijk in een levensbedreigende situatie verkeert. Het maakt je scherp. Een spookrijder komt je tegemoet ’s nachts op de A2. Wat gebeurt er? De schrik slaat je om het hart, de adem stokt in je keel, je krijgt een knoop in je maag, je haren gaan recht overeind staan, het bloed trekt uit je gezicht enzovoorts. Dit gebeurt ook werkelijk met je lichaam; het wordt in onmiddellijke staat van paraatheid gebracht door je zenuwstelsel en je hormoonstelsel.

Je lichaam maakt in tijden van stress adrenaline en cortisol aan. Prima als je een spookrijder tegenkomt, maar minder goed voor je lichaam als je zoveel stress hebt dat je lichaam voortdurend in staat van paraatheid is. Stress heeft vele vormen. Ik heb het niet alleen over werkdruk of in een echtscheiding liggen. Ons lichaam ervaart ook stress als je ziek bent of pijn hebt, als je je  hulpeloos of machteloos voelt, als je angst hebt om iets te veranderen. Maar ook een negatieve overtuiging als “ik ben niet goed genoeg” geeft je voortdurend stress.

Cortisol sloopt je lichaam
Beide stresshormonen, adrenaline en cortisol, zijn slopers van je lichaam. Ze breken de voorraad eiwitten in je lever en spieren af en zetten deze om in energie. Energie die je nodig heb om de stress de baas te kunnen. Stress tast dus je spieren aan. Als dit te vaak en te veel gebeurt worden ook de eiwitten in je haren en nagels aangetast. Stress tast dus ook je nagels en haren aan. Maar dat is nog niet alles.

Een te hoog cortisol gehalte (lees stress) zorgt dat je lichaam energie opslaat als buikvet. Buikvet dat je lastig kwijtraakt, tenzij je je hormonen weer in balans brengt. Cortisol tast ook je gelukshormoon serotonine aan, waardoor je humeurig of gefrustreerd kan worden. Cortisol zorgt ervoor dat je slechter slaapt want het voorkomt de goede werking van het slaaphormoon melatonine. Cortisol tast het DNA in je cellen aan, waardoor het verouderingsproces kan versnellen. Cortisol blokkeert de goede werking van het verzadigingshormoon leptine, waardoor je meer gaat eten. Cortisol verlaagt de gevoeligheid van insuline, waardoor er meer insuline moet worden aangemaakt; ook een hardnekkige dikmaker.  Kortom: normale niveaus van cortisol zijn prima. Te veel cortisol is als een sloophamer voor je gezondheid en vitaliteit.

Vrouwen 40+ extra kwetsbaar voor stress
Vrouwen 40+ zijn extra kwetsbaar voor stress. Dit komt omdat het hormoon cortisol wordt aangemaakt in je bijnieren. Deze bijnieren krijgen zo rond je 45ste, als je in de overgang komt, een extra functie: ze moeten ook extra oestrogeen en progesteron gaan produceren. Deze hormonen worden normaal gesproken gemaakt door je eierstokken maar die houden er langzaam mee op. Je bijnieren krijgen dus een driedubbele taak. Wat zou jij daarvan vinden?

Wees dus vooral heel lief voor je bijnieren. Het belangrijkste wat je kunt doen is slimmer te worden dan stress. Er zijn vele manieren om dit te doen. Lees ook mijn twee blogs over bijnieruitputting 1 en bijnieruitputting 2. Vermijd ook zoveel stress in je voeding, zoals alle soorten bewerkt voedsel met E-nummers en voeding die bespoten is met allerlei bestrijdingsmiddelen.

Mijn belangrijkste advies is: zorg dat je weet wat je wilt, zodat je weet wat je prioriteiten zijn en wat bijzaak is in je leven. Dat wordt het maken van keuzes makkelijker. Leren “nee” zeggen zonder je schuldig te voelen is hierbij essentieel! Zorg vooral ook voor voldoende van de tegenhanger: ontspanning. Alle rustige vormen van bewegen zijn trouwens prima als tegenhanger voor stress.