Emoties zijn noch goed, noch slecht. De manier waarop je ermee omgaat heeft echter wel een grote invloed op je geluk, kwaliteit van leven en je gezondheid. In 4 eenvoudige stappen kun je leren de schadelijke effecten van emoties te voorkomen.
Emoties werken soms beangstigend en bedreigend omdat ze zo krachtig kunnen zijn en ons verstand kunnen overheersen. Juist deze kracht maakt emoties tot een schitterend fenomeen. Emoties zijn net als golven van de zee: ze zwellen aan tot zij hun hoogste punt bereiken, waarna ze langzaam wegebben. Emoties hebben een grote invloed op onze gezondheid. Ze brengen tastbare, moleculaire effecten in ons lichaam teweeg en zijn daarmee in staat de natuurlijke balans van de lichaamsfuncties te verstoren of juist te herstellen.
Positieve emoties als liefde en genegenheid, trots, dankbaarheid, geluk, blijdschap en vreugde bevorderen een goede gezondheid. Negatieve emoties als verdriet, boosheid, angst, schuld, schaamte, afgunst, jaloezie, afkeer en walging verstoren de natuurlijke, gezonde balans van het lichaam. Toch zijn negatieve emoties noch goed, noch slecht. Ze vertellen je slechts wat er in je omgaat. Pas als je deze negatieve emoties gaat onderdrukken of je er aan vast gaat klampen vormen zij een bedreiging voor je gezondheid.
In 4 stappen leren omgaan met negatieve emoties
Er zijn grofweg drie manieren om met je emoties om te gaan. De meest gezonde manier is je emoties toelaten en ze gewoonweg ervaren, zonder te proberen in te grijpen. Een tweede manier is onze emoties onderdrukken voordat ze hun piek bereiken. We willen de emotie dan niet ervaren, we zijn er bang voor en vluchten in ons denken. Een derde manier is dat we ons vastklampen aan emoties nadat zij hun piek hebben bereikt. We zijn dan eerder ‘verslaafd’ aan onze emoties, we krijgen een ‘kick’ van de intensiteit ervan en weigeren de emotie los te laten.
Zowel het wegdrukken van emoties als het vastklampen aan emoties heeft op den duur gevolgen voor onze gezondheid: het lichaam raakt overbelast en uit balans en de stroom van negatieve en alarmerende gedachten raakt versterkt. Hoe je je emoties, zowel de positieve als de negatieve, kunt toelaten en gewoonweg ervaren, zonder er iets aan te willen veranderen, beschrijf ik hieronder.
Stap 1: Opmerkzaamheid
Emoties komen en gaan als golven: ze zwellen aan, bereiken hun piek en nemen vervolgens weer af. Probeer jezelf erop te betrappen wanneer je ‘op de golf van een emotie surft’. Kijk eens hoe je reageert op deze emotie: (1) druk je de emotie weg vóórdat deze zijn piek bereikt, (2) laat je de emotie toe en ervaar je hoe deze aanzwelt, zijn piek bereikt en afneemt of (3) klamp je je vast aan de emotie als deze over zijn piek heen is en houd je de emotie daarmee onnodig lang in stand?
Stap 2: Acceptatie
Erken dat je ‘op de golf van een emotie surft’: ‘Ja, ik ben vol liefde en genegenheid / trots / dankbaarheid / geluk / blijdschap / vreugde / verdriet/ boosheid / angst / schuldgevoel / schaamte / afgunst / jaloezie / afkeur / walging’.
Accepteer je emotie, vecht er niet tegen. Door je emoties te accepteren, wordt het voor jezelf duidelijk wat er in je omgaat, wat de oorzaak daarvan is en óf en hóe je daarop wil reageren. Door JA te zeggen tegen je emoties, laat je je weerstand ertegen los en ben je in staat je angst ervoor te overwinnen. En dit is erg belangrijk, want weerstand houdt datgene waar je weerstand tegen biedt in stand, het houdt je aandacht gericht op wat je niet wil voelen. Dit is de reden waarom jezelf forceren om altijd vrolijk en optimistisch te zijn, zonder eerst je negatieve emoties te accepteren, niet werkt. Je gaat je er op den duur alleen maar slechter door voelen en het kost je onnodig veel energie.
Stap 3: Toestemming geven en aandachtig blijven
Geef jezelf toestemming met de golf mee te gaan en de emotie in al haar facetten te ervaren: de aanzwelling, het piekmoment en het wegebben van de emotie. Richt je aandacht op de ervaring van de emotie in je lichaam. Vraag jezelf: ‘Wat voel ik precies ? Waar in mijn lichaam voel ik dat? Beweegt het door mijn lichaam heen of blijft het op één plek hangen? Wordt het krachtiger, is het op zijn krachtigst, of neemt het in kracht af?’ Probeer er geen invloed op uit te oefenen, laat de emotie gewoon op zijn natuurlijke beloop.
Is de emotie zo krachtig dat deze je overmant, zoek dan een rustig plekje voor jezelf waar je de emotie vrij kunt uiten. Hier kun je je boosheid loslaten op een kussen, je tranen de vrije loop laten, je uitspreken tegenover een denkbeeldig persoon of alles eens flink van je af schreeuwen. Of misschien kun je je beter uiten door alles van je af te schrijven, door te tekenen of schilderen of een gedicht te schrijven. Ook hier geldt: probeer er geen invloed op uit te oefenen, laat de emotie haar eigen weg naar buiten zoeken.
Stap 4: Onderzoeken
Stellen we onze doelen te hoog of te laag, doordat wij er een onrealistisch ideaalbeeld op na houden of een lage dunk van onszelf hebben, dan leggen we een te grote kloof tussen wens en werkelijkheid en werken zodoende sterke negatieve emoties in de hand. Het is dus zinvol om onszelf in het geval van negatieve emoties de volgende vragen te stellen: heb ik een realistisch doel voor mezelf gesteld, of lag mijn doel te hoog of laag? Heb ik realistische verwachtingen gekoesterd, of heb ik te veel of weinig van mezelf en/of anderen verlangd? Schat ik mezelf op waarde, of heb ik een te lage of hoge dunk van mezelf?